Czym
jest religia? Jaki jest jej cel? Czym różnią się religie?
Na te i inne pytania można było znaleźć odpowiedź słuchając
konferencji Ks. Piotra Sachy wygłoszonej podczas spotkania Wspólnoty Ks. Jerzego Popiełuszki, które odbyło się w środę, 10 października.
Oto treść
wykładu w ogromnym skrócie.
Na
świecie tak naprawdę nie istnieją ludzie niewierzący, jednak
część z nich wierzy w boga i różnie go nazywa, a inni
uważający się za ateistów uznają za swoje bóstwo
jakąś odmienną rzeczywistość np. karierę czy pieniądze. O
religii w historii mówiło się w różny sposób.
Ks. Piotr zacytował tu m.in. Immanuela Kanta, Georga Hegla i Augusta
Comte'a. Religia jest czymś, co we wszystkich cywilizacjach istniało
właściwie od zawsze. Jednocześnie jest to zjawisko które
występuje w rzeczywistości naturalnej i nadnaturalnej, co stanowi
jedną z istotnych cech religii. Ku wyjaśnieniu należy tu
powiedzieć o dwu systemach filozoficznych postrzegania świata:
monistycznym i dualistycznym. Przykładem pierwszego są np.
materializm czy idealizm, które wykluczają ze swej natury
istnienie religii, ponieważ system ten uniemożliwia odniesienie się
człowieka do rzeczywistości boskiej. Mówi on, iż wszystko
co istnieje, jest tylko jednej natury. System dualistyczny natomiast
odnosi się do rzeczywistości naturalnej oraz nadnaturalnej i
przyjmowany jest przez większość ludzi na świecie. Religia ma
zawsze strukturę spotkania, w którym uczestniczą ten kto
jest czczony i ten kto czci. Aby mówić o jakiejkolwiek
religii muszą być spełnione pewne warunki: postrzeganie
dualistyczne świata, przyjęcie istnienia czegoś, co wykracza poza
poznanie zmysłowe, musi istnieć bóstwo oraz człowiek
(relacja między nimi).
Człowieka
z kolei rozumiemy tu jako istotę posiadającą rozum, wolną i
świadomą swojej odrębności w otaczającym świecie oraz zdolną
do podejmowania decyzji.
Najprostszy
podział religii wyróżnia religie monoteistyczne i
politeistyczne czyli takie gdzie czci się jedno bóstwo lub
wiele bóstw. Ponadto istnieją religie etniczne i uniwersalne,
przez co rozumiemy te, które występują w jakichś
określonych regionach geograficznych bądź grupach społecznych i
takie, które nie mają ograniczonego zasięgu i występują na
całym świecie. Podstawowymi elementami religii są: prawdy wiary,
zasady moralnego postępowania, kult i mniej lub bardziej rozbudowana
organizacja instytucjonalna. Różnice między religiami
polegają na odmiennym sposobie przeżywania i doświadczania
własnej egzystencji.
Życie
religijne składa się z modlitwy, uczestniczenia w różnego
rodzaju obrzędach i przekładaniu tych elementów na relacje z
drugim człowiekiem, którego spotykamy w codzienności,
dzieleniu się się swoim doświadczeniem oraz pracy nad sobą, aby
jak najbardziej zbliżyć się do swojego boga przy jednoczesnej
aktywności tego bóstwa.
Czym
różni się religia od filozofii? Na gruncie filozofii
poznajemy świat tylko rozumowo, na gruncie religii człowiek poznaje
świat całym sobą. Różny jest także cel czy zadanie tych
nauk. W naszym przypadku religia ma prowadzić człowieka do
zbawienia, natomiast celem filozofii jest prowadzenie człowieka do
poznania prawdy pojmowanej jako coś, do czego dochodzimy na drodze
logiki - coś co możemy udowodnić i zrozumieć.
